روغن ترانسفورماتور چیست؟

روغن ترانسفورماتور نوعی روغن است که خواص عایق الکتریکی دارد و به عایق روغن نیز شناخته می شود.

روغن ترانسفورماتور برای محافظت از هسته و سیم پیچ ترانسفورماتور استفاده می شود زیرا آنها کاملاً در روغن غوطه ور هستند. در این مقاله می خواهیم شما را با روغن ترانس وکاربرد آن آشنا کنیم ، پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

انواع روغن ترانسفورماتور

دو نوع اصلی روغن عایق در ترانسفورماتورها وجود دارد که به شرح زیر است.

• روغن ترانسفورماتور بر پایه پارافین
• روغن ترانسفورماتور مبتنی بر نفت

روغن نفت خیلی راحت تر از روغن پارافین اکسید می شود. محصول اکسیداسیون (یعنی لجن) در روغن نفتی از لجن موجود در روغن پارافین محلول تر است. لجن روغن پایه نفتی در پایین ترانسفورماتور ته نشین نمی شود بنابراین با گردش همرفتی روغن تداخلی ایجاد نمی کند، به این معنی که در فرآیند خنک سازی ترانسفورماتور اختلال ایجاد نمی کند.

اما محصول اکسیداسیون (لجن) نامحلول است و در کف مخزن ته نشین می شود. این لجن به عنوان مانعی برای سیستم خنک کننده ترانسفورماتور عمل می کند. روغن پایه پارافین به دلیل در دسترس بودن  آن در بسیاری از کشورها (مثلا هند) به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

پارامترهای مهم در انتخاب روغن ترانسفورماتور

خصوصیات فیزیکی: نقطه اشتعال، نقطه ریزش،کشش سطحی (ASTM D971)، ویسکوزیته

خصوصیات شیمیایی: میزان رسوبات آب، محتوای لجن، میزان آب موجود در روغن، اسیدیته

خصوصیات الکتریکی: استحکام دی الکتریک، ضریب اتلاف دی الکتریک، مقاومت ویژه(ASTM D1169)

خصوصیات فیزیکی روغن ترانسفورماتور

• نقطه اشتغال روغن ترانسفورماتور

نقطه اشتعال یک روغن دمایی است که در آن روغن به اندازه کافی بخار تولید می کند تا مخلوطی قابل اشتعال در هوا ایجاد کند. این مخلوط در شرایط استاندارد مقداری شعله تولید می کند. این مهم است زیرا احتمال خطر آتش سوزی در ترانسفورماتور را تعیین می کند. بنابراین، مطلوب است که نقطه اشتعال روغن ترانس بسیار بالا باشد. معمولاً بیش از 140 درجه سانتیگراد.

• نقطه ریزش روغن ترانسفورماتور

این حداقل دمایی است که در آن روغن در شرایط استاندارد آزمایش شروع به جریان می کند. نقطه ریزش روغن ترانس یک ویژگی ارزشمند است، به ویژه در جاهایی که آب و هوا یخبندان است. اگر دمای روغن کمتر از نقطه ریزش شود، روغن ترانس جریان همرفتی را متوقف می کند و باعث خنک شدن ترانسفورماتور می شود.

• کشش سطحی روغن ترانسفورماتور

کشش سطحی بین سطح آب و روغن روشی برای اندازه گیری نیروی مولکولی جذاب بین آب و روغن است. کشش سطحی یک پارامتر مفید برای تعیین وجود آلاینده های دوقطبی است که باعث تخریب روغن می شود. یک روغن ترانس خوب باید کشش سطحی بالایی داشته باشد روغن ترانس باعث می شود سطح آن به آب یا چیز دیگری بچسبد. اگر ولتاژ روغن بیشتر باشد نشانه خوبی محسوب می شود.

• ویسکوزیته روغن ترانسفورماتور

ویسکوزیته روغن خاصیتی است که از حرکت و جریان سریع روغن جلوگیری می کند. ویسکوزیته این نوع روغن باید پایین باشد. یکی از ویژگی های روغن ترانس خوب، ویسکوزیته  کم آن است. زیرا هرچه ویسکوزیته کمتر باشد، روغن به راحتی می تواند به عنوان یک سیال انتقال حرارت عمل کند.

 از آنجایی که جابه جایی روغن در انتقال  حرارات گرما بسیار موثر است، گرمای تولید شده در داخل ترانسفورماتور از عایق های جامد نزدیک هسته به روغن عایق منتقل می شود و این روغن است که قادر است حرارات را سریعتر از ترانسفورماتور به خارج  منتقل کند. در نتیجه هر چقدر ویسکوزیته کمتر باشد، این فرآیند به راحتی انجام می شود.

خصوصیات شیمیایی روغن ترانسفورماتور

• محتوای آب در روغن ترانسفورماتور

وجود رطوبت یا آب در روغن به شدت بر مقاومت الکتریکی آن تأثیر می گذارد. وجود آب در روغن باعث کاهش کیفیت روغن می شود زیرا می تواند با ترکیبات اسیدی موجود در روغن واکنش داده و ترکیبات خورنده و مضر بیشتری را تشکیل دهد. محتوای آب روغن بر عایق کاغذی هسته ترانسفورماتور و سیم پیچ ها تأثیر می گذارد.کاغذ حداکثر آب موجود در روغن را جذب می کند جذب آب بر خاصیت عایق کاغذ تاثیر می گذارد و عمر مفید آن را کاهش می دهد.

البته حلالیت آب در روغن به دما و مقدار مولکول های قطبی آروماتیک موجود در روغن بستگی دارد. حلالیت بستگی به روش تصفیه  کردن و دمای مورد استفاده در هنگام تصفیه  کردن دارد اگر مقدار آب روغن زیاد باشد باعث می شود روغن در حین عملیات گاز زدایی زیاد کف کند، کفی که ایجاد می شود در اثر تبخیر آب موجود ایجاد می شود. لازم به ذکر است که همیشه در سیستم های آلوده کف پایدار یافت می شود.

• اسیدیته روغن ترانسفورماتور

در روغن ترانس تازه تصفیه شده، اسیدیته کمتر از 0.03 mgKOH٪ در هر گرم جرم روغن انتظار می رود. اگر اسیدیته روغن بیشتر از مقدار تعیین شده باشد، روی قطعات فلزی تجهیزات تاثیر گذاشته و عمر روغن را کاهش می دهد. اسید همچنین در مجاورت رطوبت باعث خوردگی آهن می شود. از تست اسیدیته روغن ترانس می توان برای اندازه گیری ترکیبات اسیدی آلاینده ها استفاده کرد.

خصوصیات الکتریکی روغن ترانسفورماتور

·        مقاومت دی الکتریک روغن ترانسفورماتور

مقاومت دی الکتریک روغن ترانس به عنوان ولتاژ شکست نیز شناخته می شود. ولتاژ کمتر نشان دهنده وجود رطوبت و ترکیبات رسانا در روغن است.

می توان گفت که ولتاژ شکست روغن با استفاده از دستگاهی اندازه گیری می شود که ولتاژ فشار متناوب در محدوده 100 کیلو ولت تولید می کند. ولتاژ شکست روغن یکی از مهم ترین تست های ترانسفور ماتور است، زیرا کاهش مقاومت عایق به زیر مقادیر ایده آل باعث ایجاد ایراد در ترانسفورم اتور و همچنین خرابی عایق ترانسفور ماتور می شود.

مقاومت روغن ترانسفورماتور

یکی دیگر از ویژگی های مهم روغن ترانس، مقاومت روغن است که به عنوان مقاومت DC بین دو طرف یک سانتی متر مکعب روغن تعریف می شود. واحد آن در دمای معین اهم سانتی متر است. با افزایش دما، مقاومت روغن به سرعت کاهش می یابد. اگر دما بالا باشد مقاومت روغن کاهش می یابد در دمای معمولی، حداقل مقدار این پارامتر 1500 * 1012 اهم سانتی متر در 90 درجه سانتی گراد است.

یک روغن ترانس خوب چه ویژگی هایی دارد؟

روغن ترانس خوب باید ویژگی های زیر را داشته باشد.

-ازاستقامت الکتریکی بالای برخوردارباشد

– از خوردگی و فرسایش  قسمت های مختلف ترانس جلوگیریکند.

-طول عمر زیاد

– نقطه ریزش پایین (تا -30 درجه سانتیگراد)

-خواص شیمیایی پایدار

– بدون ترکیبات شیمیایی مضر

– بدون ناخالصی یا ذرات معلق در هوا (خلوص بسیار بالا)

نتیجه گیری

 امروزه روغن ترانس با برند های مختلف  تولید و به بازارعرضه می شوند. استفاده از این روغن باعث طول عمر بیشتر قطعاتی مانند خازن ها و ترانسفورماتورهای با ولتاژ بسیار بالا می شود. از آنجایی که این روغن برای حفاظت از دستگاه ها اهمیت بالایی دارد  می توانید این روغن را از سایت طاها ترانس خریداری کنید.

مقالات پیشنهادی

ترانس اتو

ترانس افزاینده