تصفیه روغن ترانسفورماتور ، یکی از مواردی ، که در زمینه نگهداری از ترانس ها بسیار حائز اهمیت است . یکی از رایج ترین بخش های مربوط به بازرسی این تجهیزات ، بررسی روغن این دست گاه ها نظر قدرت عایقی و کیفیت آن می باشد.
در صورتی که روغن ترانس ها آلوده شده باشند ، امکان سوختن این دستگاه ها وجود دارد . تعویض روغن ترانسفورماتور هزینه بالایی دارد ، از این رو در برخی موارد برای عملکرد بهتر دستگاه ، امکان تصفیه روغن وجود دارد . در ادامه به بررسی این روش خواهیم پرداخت .
انواع روش های تصفیه روغن ترانسفورماتور
تصفیه روغن ترانسفورماتور به دو روش مختلف انجام می گیرد ، در این روش ها مراحل مشترکی را برای تصفیه انجام می دهند .
این روش ها شامل :
- ته نشین سازی ناخالصی ها
- عملیات فیلتراسیون
- فرایند سانتریفوژ
- مرحله پایانی تصفیه مجدد
یکی از روش های تصفیه با عنوان تصفیه فیزیکی شناخته می شود ، در این شیوه به وسیله آبگیری و خشکی روغن فرایند تصفیه را انجام می دهند . در برخی موارد بازرسی روغن به تعویق افتاده ، روغن به مرحله ای رسیده که در موقعیت اکسیداسیون قرار گرفته ، در آستانه تشکیل لجن در ته محفظه می باشد .
تصفیه روغن ترانسفورماتور در این شرایط ، با استفاده از روش فیزیکی نمی تواند روغن را مجددا احیاء کند و ناخالصی ها را از بین ببرد . در این موقعیت تصفیه روغن ترانسفورماتور ، به شکل فیزیکی – شیمیایی انجام می شود .
فرایند تصفیه در این روش با استفاده از فیلترهای فعال ، حلال ها و اسید سولفوریک انجام می گیرد . در این روش تصفیه فرایند پاکسازی روغن به حدی است ، که روغت تا حد نو ارتقاء پیدا می کند .
احیای روغن به روش شیمیایی اغلب توسط ، کارخانه های بزرگی که در زمینه تعمیرات و ساخت ترانسفورماتورسازی فعالیت می کنند ، استفاده می گردد .
کدام روش تصفیه روغن ترانسفورماتور در ایران مرسوم است ؟
تصفیه روغن ترانسفورماتور به شیوه فیزیکی ، در کشور ما بیشتر از سایر روش ها مورد توجه قرار گرفته است . در این شیوه فرایند تصفیه به صورت پیوسته انجام می گیرد ، به این شکل که روغن در یک مدار بسته قرار می گیرد .
سپس مکش آن به وسیله یک پمپ از قسمت پایین ترانسفورماتور انجام می گیرد . در مرحله ی بعدی روغن را از یک فیلتر عبور می دهند ، تا ذرات معلق به وسیله فیلتر جذب شوند .
جنس فیلتر جذب که در تصفیه روغن ترانسفورماتور استفاده می گردد ، خنثی می باشد ، اغلب این فیلتر از متریال های مانند شیشه و کاغذ ساخته می شود . این فیلتر ها در مرحله ی بعدی روغن را به یک محفظه انتقال می هند ، تا در حالت خلاء قرار بگیرد . روغن تا زمانی که رطوبت خود را از دست بدهد ، در حالت خلاء می ماند .
برای بخار شدن رطوبت موجود در روغن ، حالت خلاء را افزایش می دهند . زمانی که روغن در داخل قرار گرفت ، فرایند جداسازی به پاشیدن یا پودر کردن روغن انجام می گیرد .
استفاده از این شیوه تصفیه روغن ترانسفورماتور ، باعث می شود ، میزان گاز موجود در روغن به بیست و پنج درصد کاهش پیدا کند . در طی این فرایند مقدار آب نیز به ۱۰ ppm تقلیل می یابد .
بیشتر بخوانید: ترانس رله ای چیست ؟
تصفیه روعن ترانسفورماتور به روش فیزیکی – شیمیایی
در این شیوه علاوه بر فرایندی که در روش تصفیه فیزیکی مورد استفاده قرار می گیرد ، روغن را از یک مرجله دیگر رد می کنند ، که در اصطلاح به آن عبور از خاک رنگبر می گویند .می توان گفت در این مرحله خواص شیمیایی و فیزیکی روغن دستخوش تغییراتی می شود .
در برخی موارد روغن ها دچار فساد ناشی از ، لجن گیری می شوند ، که تصفیه فیزیکی به تنهایی قادر به بازگردانی روغن نیست . بنابرایت تکرار تصفیه فیزیکی مشکلی را حل نخواهد کرد .
برای انجام تصفیه روغن ترانسفورماتور ، به روش شیمیایی نیاز به یک نوع دستگاه مخصوص می باشد . این دستگاه از سه بخش تشکیل شده است ، که شامل :
- تصفیه به شکل فیزیکی
- شیمیایی
- فیلتراسیون
می باشد .
با توجه به حجم روغن مدت زمانی ، که برای انجام تصفیه آنلاین در ترانسفورماتور نیاز است ، به میزان اسیدیته روغن بستگی دارد . هر چقدر میزان اسیدیته روغن بیشتر باشد ، دورهای سیرکوله روغن با تعداد بیشتری باید انجام بگیرد .
عوامل موثر بر تغییرات روعن ترانسفورماتور
همانطور که قبلا اشاره کردیم ، روغن ترانسفورماتور در نحوه عملکرد این دستگاه ها تاثیر زیادی دارد ، عوامل مختلفی وجود دارد ، که بر روی کیفیت روغن ترانسفورماتور تاثیر می گذارد . با توجه به اینکه ، روغن ترانسفورماتور دارای نقش خنک کننده و عایق می باشد ، بررسی و تصفیه آن بسیار خائر اهمیت است . موارد ذیل نیاز به تصفیه روغن ترانسفورماتور را الزامی می کنند .
- تغییرات مربوط به درجه حرارت و دما
- آلودگی ها و ناخالصی هایی که به مرور پدید می آیند .
- موقعیت و فضایی که ترانسفورماتور در آن نصب شده است .
- یکی از عوامل تاثیرگذار دیگر سطح ولتاژ و بار سیستم می باشد .
- امکان نفوذ هوا در روغن
- روش ها و عملیات مربوط به نگهداری از ترانسفورماتورها
عوامل موثر بر فساد روغن ترانسفورماتور
- نفوذ رطوبت
- زمانی که درجه حرارت به میزان زیادی افزایش پیدا کند .
- ایجاد ترکیب اسیدی و اکسیداسیون شدن روغن
- ورود گرد و غبار ، ذرات و ناخالصی ها به درون محفظه روغن
برای جلوگیری از این موارد ، علاوه بر تصفیه روغن ترانسفورماتور لازم است ، از تست ها و فرایند کنترل کیفیت روغن ترانس نیز استفاده کنید .
سخن پایانی
تصفیه روغن ترانسفورماتور ، یکی از مهمترین فاکتورهای نگهداری برای این تجهیزات به شمار می رود ، که در بالا به روش های انجام آن اشاره کردیم .
اما نکته مهمی که ، وجود دارد نحوه انجام این فرایند است . انجام عملیات تصفیه روغن در ترانسفورماتورها ، باید توسط افراد با تجربه و متخصص انجام بگیرد ، برای انجام این عملیات نیاز به مشاوره و راهنمایی های تخصصی می باشد . گروه طاها ترانس می تواند شما را در این زمینه یاری کند .
بیشتر بخوانید: ترانسفورماتورهای توزیع تنظیم ولتاژ (VRDT )