دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده یکی از بهترین اختراعات کاربردی در صنعت برق هستند، که خطرات و آسیب های احتمالی را برطرف می نمایند و یک حفاظت تمام عیار را برقرار خواهند نمود. این نوع تجهیزات با بهره مندی از یک سری قطعات خاص طراحی شده و عملکرد خوبی از خود نشان می دهند.
در حقیقت عملکرد خودکار این دستگاه باعث شده، تا این قدر کارا باشد و بتوانیم با خیال راحت از آن استفاده کنیم و ایمنی را ارتقا دهیم.
این محصول در سه مدل خاص طراحی شده، که به معرفی آنان خواهیم پرداخت، خواهشمندیم در این مقاله با ما همراه شوید، تا این قطعه کاربردی را برایتان تشریح نماییم.
منظور از دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده چیست؟
دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده که به اختصار RCD (Residual Current Devices) می باشد، برای حفاظت از افراد در برابر خطرات الکتریکی استفاده می شوند. این دستگاه ها قادرند جریان باقیمانده را در سیستم های الکتریکی تشخیص دهند و در صورت وجود جریان باقیمانده ناعادلانه، سیستم را قطع کنند.
جریان باقیمانده به معنای جریانی است که از خط جریان خروجی یک سیستم الکتریکی به سمت زمین جریان می یابد. این جریان ممکن است به دلایل مختلفی مانند؛ نشتی جریان در سیم ها، تماس بین سیم های برق با بدنه دستگاه ها یا خرابی در تجهیزات الکتریکی ایجاد شود.
این نوع دستگاه ها عموما در سیستم های برقی مانند خانه ها، دفاتر، فروشگاه ها و سایر محیط های کاری استفاده شده و هدف اصلی آنان جلوگیری از بروز حوادث الکتریکی و صدمات جسمانی است. در صورتی که جریان باقیمانده به حد مجاز تعیین شده توسط استانداردها برسد، دستگاه وارد عمل شده و سیستم را به صورت خودکار قطع می کند.
با استفاده از دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده، خطراتی مانند صدمات الکتریکی، آتش سوزی و صدمات جسمانی به دلیل برق گرفتگی به حداقل کاهش می یابد. به همین دلیل، استفاده از این دستگاه ها در سیستم های الکتریکی بسیار اهمیت دارد و به عنوان یکی از اصول ایمنی در صنعت الکتریکی مورد توجه قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید: چگونه شارژ در دی الکتریک ذخیره می شود؟
معرفی دستگاه حفاظتی جریان باقیمانده ELCB
لازم به ذکر است، که دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده در مدل های مختلفی ساخته شده، که یکی از آنان ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker) می باشد، که برای تشخیص و جلوگیری از خطرات الکتریکی در سیستم های برق استفاده می گردد.
ELCB به صورت خاص برای حفاظت از افراد در برابر خطرات ناشی از جریان باقیمانده و تماس بین سیم های برق با بدنه دستگاه ها طراحی شده است. ELCB عملکرد خود را بر اساس اصل عدم توازن جریان انجام می دهد. این دستگاه با استفاده از یک حسگر جریان به جریان ورودی و خروجی سیستم الکتریکی توجه می کند.
در صورتی که جریان ورودی و خروجی با هم تفاوت داشته باشند، به این معنی است که جریانی به سمت زمین در سیستم جریان دارد و جریان باقیمانده وجود دارد. ELCB به عنوان یک قطع کننده مدار نیز عمل می کند.
در صورتی که جریان باقیمانده به حداقل تعیین شده توسط استانداردها برسد، ELCB به صورت خودکار مدار را قطع می کند و از بروز حوادث الکتریکی جلوگیری می کند. دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده ELCB قابلیت تشخیص جریان باقیمانده در حدود 10 میلی آمپر را دارد.
البته باید بگوییم که این محصول در دو مدل مختلف تقسیم می شود و از هر کدامشان به صورت مجزا در محیط های خشک و مستعد رطوبت استفاده خواهند کرد. استفاده از ELCB در سیستم های الکتریکی به عنوان یکی از اصول ایمنی اجباری است. این دستگاه می تواند جلوی بروز صدمات الکتریکی، آتش سوزی و خسارات جسمانی به افراد را بگیرد.
به همین دلیل، ELCB یکی از دستگاه های حفاظتی اصلی در صنعت الکتریکی بوده و نقش مهمی در ایمنی سیستم های برقی ایفا می کند.
معرفی دستگاه حفاظتی جریان باقیمانده RCCB
نوع دیگر دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده RCCB (Residual Current Circuit Breaker) بوده، که یک تجهیز الکترونیکی است که برای حفاظت از افراد در برابر خطرات برق و حفظ ایمنی سیستم برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمده وظیفه این دستگاه، تشخیص و قطع جریان های باقیمانده در سیستم برق است.
RCCB به طور کلی از دو قسمت تشکیل شده است: قسمت حسگر و قسمت قطع کننده. قسمت حسگر این دستگاه، جریان باقیمانده را اندازه‌گیری می‌کند. در صورتی که جریان باقیمانده بیش از حد مجاز تعیین شده توسط استانداردها باشد، قسمت قطع کننده فوراً و به صورت خودکار جریان را قطع می‌کند.
این دستگاه در مواقعی که احتمال وقوع حوادث مانند شوک الکتریکی، آتش سوزی یا صدمات جدی به افراد وجود دارد، بسیار موثر است. با تشخیص جریان باقیمانده، RCCB می‌تواند به سرعت و در کمتر از چند میلی‌ثانیه جریان را قطع کند و خطرات ناشی از حوادث برق را کاهش دهد.
استفاده از RCCB در سیستم برق، الزامی است و در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به عنوان یک استاندارد ایمنی برق تعیین شده است. دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده RCCB به عنوان یکی از اصولی‌ترین و مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی در سیستم برق معرفی می‌شود.
معرفی دستگاه حفاظتی جریان باقیمانده RCBO
سومین عضو خانواده دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده، RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection) می باشد و یک نوع دستگاه حفاظتی الکترونیکی است که جریان باقیمانده را تشخیص می دهد و در عین حفاظت از افراد در برابر خطرات الکتریکی، قابلیت محافظت در برابر جریان بیش از حد را نیز دارد.
RCBO عملکرد خود را بر اساس اصل عدم توازن جریان انجام می دهد، مانند دستگاه RCCB. RCBO ترکیبی از دو دستگاه حفاظتی می باشد. اولین قسمت آن یک RCCB بوده، که جریان باقیمانده را تشخیص می دهد و در صورت وجود جریان باقیمانده ناعادلانه، سیستم را قطع می کند.
دومین قسمت دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده RCBO یک MCB (Miniature Circuit Breaker) است که جریان بیش از حد را تشخیص می دهد و در صورت وجود جریان بیش از حد، سیستم را قطع می کند. این ترکیب امکان حفاظت از افراد در برابر جریان باقیمانده و همچنین حفاظت از تجهیزات در برابر جریان بیش از حد را فراهم می کند.
RCBO ها به عنوان یکی از دستگاه های حفاظتی اصلی در سیستم های برقی استفاده می شوند. آنها قابلیت تشخیص جریان باقیمانده در حدود 30 میلی آمپر را دارند و همچنین قادر به تشخیص و جلوگیری از جریان بیش از حد در سیستم هستند. این دستگاه ها به صورت خودکار مدار را قطع کرده، تا از بروز حوادث الکتریکی جلوگیری کند.
RCBO ها علاوه بر حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر خطرات الکتریکی، دارای ویژگی هایی مانند؛ توانایی بازگشت به حالت عادی پس از قطع برق، قابلیت تشخیص نشتی جریان در سیستم های سه فاز و قابلیت تعمیر و نگهداری آسان هستند. استفاده از دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده RCBO فوق العاده اهمیت داشته و نباید نادیده گرفته شود.
کلام آخر
دستگاه های حفاظتی جریان باقیمانده جزو محصولات مهم و کاربردی به شمار می آیند، که با هدف افزایش امنیت ناشی از جریانات غیر قابل کنترل طراحی شده اند. این نوع تجهیزات در سه گروهRCCB و ELCB و RCBO دسته بندی می شوند، که از نظر کارایی شباهت بسیار زیادی به هم دارند، اما در جزئیات شاهد یک سری اختلاف میان آن ها هستیم.
با این وجود حضورشان بسیار اهمیت دارد و به عنوان تجهیزات حفاظتی مورد استفاده و بهره وری قرار می گیرند. اگر در جست و جوی مرکزی برای تامین تجهیزات حفاظتی مانند ترانسفورماتور و … هستید، ما به شما مجموعه بزرگ طاها ترانس را معرفی می نماییم.
